Bovenstaande video introduceert het concept T-shaped professional. Het betreft de professional die zowel een specialist is ten aanzien van zijn eigen vakgebied maar ook een generalist die in staat is om over de grenzen van dat vakgebied heen te kijken en verbindingen te leggen. De generalizing specialist. Het is een begrip dat al langer bestaat maar die ik nu steeds meer hoor in de context van ontwikkelingen binnen de hogeschool: het opleiden van T-shaped professionals. Ik vind het een interessante metafoor.
T-shaped professional
Het is dus een metafoor die de competenties beschrijft van de professional. Het is een begrip dat toegeschreven wordt aan Tim Brown. De verticale as (zie onderstaande afbeelding) betreft de ‘diepe’ specialistische kennis en vaardigheden van de professional, de horizontale as betreft de ‘brede’ vaardigheid om kennis toe te passen in andere vakgebieden en daarbij interdisciplinair samen te werken met andere professionals. Boundary crossing.
Het balkje van de ‘T’ heb je nodig om je specialistische kennis te benutten. De term wordt gebruikt in vakgebieden die snel aan verandering onderhevig zijn, en van de professionals vragen om zich telkens aan te passen. Kenniswerkers. Ik vind de term knowmads van John Moravec ook nog steeds mooi. Op educationfutures.com schrijft hij:
A knowmad is what I term a nomadic knowledge worker –that is, a creative, imaginative, and innovative person who can work with almost anybody, anytime, and anywhere. Industrial society is giving way to knowledge and innovation work. Whereas industrialization required people to settle in one place to perform a very specific role or function, the jobs associated with knowledge and information workers have become much less specific in regard to task and place. Moreover, technologies allow for these new paradigm workers to work either at a specific place, virtually, or any blended combination. Knowmads can instantly reconfigure and recontextualize their work environments, and greater mobility is creating new opportunities.
De I-shaped professional kan mono-disciplinair werken met professionals binnen het eigen vakgebied. De T-shaped professional werkt meestal in een multi-disciplinair team waarbij samenwerking van belang is, maar ieder vanuit zijn eigen vakgebied. Als er problemen zijn die van een team vragen om vanuit een gezamenlijk belang een nieuwe oplossing of perspectief (nieuwe kennis) te ontwikkelen vanuit de verschillende disciplines (complementariteit) dan is er sprake van werken in een interdisciplinair team. Die wijsheid haal ik uit deze bron, en ik hoop dat ik het goed interpreteer.
Opleiden
Leiden we T-shaped of I-shaped professionals op is dan het opleidingsvraagstuk? In de context van het hoger beroepsonderwijs is het belangrijk om kenniswerkers op te leiden die door samen te werken met professionals uit andere vakgebieden bijdragen aan het oplossen van vraagstukken in de praktijk.
Karjalainen et al. (2009) schrijven in hun paper over het opleiden van T-shaped professionals:
T-shaped approach proposes that students’ vertical skills are a prerequisite for creation of new embedded knowledge within the teams. Interaction of different knowledge sets can result in creativity and new ideas . It is assumed that higher the disciplinary knowledge level of individual members, the greater is the potential for creative ideas within the team. Multidisciplinary interaction can create “creative abrasion”, a deliberate conflict of different ideas at a cognitive level that leads to increased effectiveness and efficiency, as well as innovativeness of new product development (p.2).
Goed zijn in je vak en het hebben van een sterke beroepsidentiteit is dus voorwaardelijk.
De auteurs halen verderop in het paper eerder genoemde Tim Brown aan:
Multidisciplinary education also must take place through structures and practices that allow and develop the creative teamwork skills of students and also comprise challenges that are great enough and implied from the real-life context.
En dan ontstaat er een curriculumvraagstuk. In hoeverre is een curriculum gericht op het werken in multi- en disciplinaire omgevingen? Veel curricula zijn gefragmenteerd, ontworpen vanuit vakdisciplines. Dat zijn curricula die studenten opleiden tot I-shaped professionals, als dat al het geval is.
Als we binnen het lectoraat praten over toekomstgericht (beroeps)onderwijs dan zijn authentieke beroepssituaties het uitgangspunt van het ontwerpen van curricula. Dat vraagt een ‘authentieke’ leeromgeving, waarbij de grenzen tussen de leeromgeving van het instituut, de leeromgeving van de beroepspraktijk en de digitale omgeving elkaar overlappen.
Dat vraagt van een opleiding om in nauwere samenwerking met de beroepspraktijk curriculumonderdelen te ontwerpen. Dat zou ook ten goede komen aan de responsiviteit van de opleiding, de mate waarin men inspeelt op de veranderingen in het werkveld zodat studenten een goed voorbereid zijn voor de arbeidsmarkt.
Het is een trend die je op veel plekken in het (hoger) beroepsonderwijs ziet en ook binnen Inholland starten een aantal opleidingen met dergelijke proeftuinen en kennen we verschillende voorbeelden van leerwerkbedrijven en learning labs waar studenten uitgedaagd worden om multi- en intra-disciplinair te werken. Het principe van samen opleiden, waar het werkveld ook een deel verantwoordelijkheid neemt voor het opleiden van professionals, zien we op steeds meer plekken terug.
Maar dat vraagt dus wel T-shaped professionals, die vanuit een gezamenlijk doel verantwoordelijkheid nemen om een opleidingsvraagstuk op te lossen, en de ruimte krijgen om een dergelijke innovatie ook te verwezenlijken. En dat is nog niet zo eenvoudig binnen een vrij traditioneel systeem.