Tony Bates verzorgde vandaag een keynote op de Onderwijsdagen. Bates is een autoriteit op het gebied van online leren en onderwijs op afstand. Hij publiceerde dit jaar zijn boek Teaching in a Digital Age (gratis download). In de keynote spreekt Bates over de mogelijkheden van een digitaal tijdperk voor studenten in het hoger onderwijs. Wat zijn de voordelen van nieuwe technologieën voor onderwijzen en leren? Hoe kan technologie bijdragen aan onderwijs op maat? “Can we offer courses in different modes for different learners?”
Bates ziet de vraag naar gepersonaliseerd leren als een van de ‘key forces of change’ in het onderwijs. We leven in een digitale economie en dat vraagt kenniswerkers die gedurende hun hele carrière blijven leren. Hiervoor zijn knowledge management skills (21st century skills is een term die hij liever niet gebruikt) cruciaal en het is aan het onderwijs om lerenden deze vaardigheden te laten ontwikkelen. Dat vraagt veranderingen in het curriculum EN andere manieren van lesgeven.
Bovendien wordt de studentpopulatie diverser. Er is sprake van een diversiteit in voorkennis, culturen, motivatie, taalvaardigheid, al werkzaam zijn, etc. De studentpopulatie bestaat uit lerenden die in verschillende fasen van hun carrière zitten: life long learning. De vraag naar gepersonaliseerd leren groeit: onderwijs dat ruimte biedt aan de diversiteit van studenten en verschillende leerwegen biedt voor verschillende studenten. En dat levert volgens Bates een conflict op; het vraagt van onderwijsinsitituten dat ze het onderwijs op andere manieren gaan organiseren. Bates geeft aan dat dit alleen maar mogelijk is door goed gebruik te maken van ICT.
Bates benoemt vervolgens een aantal ontwikkelingen die gepersonaliseerd onderwijs mogelijk maken.
1. Adaptive learning
Door de ontwikkelingen op het terrein van adaptieve software, computergestuurd onderwijs, big data en learning analytics is het mogelijk om snel de ontwikkeling van een student te analyseren en alternatieve routes voor te stellen. Onderwijs op maat, maar Bates maakt zich zorgen over de behavioristische benadering van adaptive learning en vraagt zich af of dit past bij het ontwikkelen van de 21st century skills. ‘Great for comprehension, but focus on content not on skills’.
2. Competentiegericht onderwijs
CGO is populair in de VS. Studenten werken aan ‘core competencies’ en kiezen daarin hun eigen leerroute. Denken studenten dat ze de competentie beheersen, dan doen ze examen via een ‘challenge’. Ook hier heeft Bates wel bedenkingen bij. Een self-paced leerroute is vooral geschikt voor life long learners. En ook hier is het de vraag of studenten werken aan de vaardigheden die ze nodig hebben in de 21e eeuw.
3. Personal learning environment
Zelfgereguleerd leren via een verzameling persoonlijke tools die lerenden gebruiken om hun eigen leren te organiseren en leerervaringen te delen.
4. Multimedia
Door technologie zijn er meerdere mogelijkheden om leerinhouden effectief over te brengen. Multimedia kan het leren ondersteunen, studenten helpen om abstracte kennis concreet te maken en andersom, en biedt mogelijkheden om aan te sluiten bij de leervoorkeuren van studenten.
5. Multiple modes of delivery, online- en hybrid learning
Er zijn volgens Bates steeds meer voorbeelden van formeel afstandsonderwijs met een hoge kwaliteit en hoge afrondingspercentages. Voor studenten betekent dat er meer mogelijkheden zijn om keuzes te maken wat men wil leren en wanneer men dat wil leren. Deze vormen van onderwijs sluiten aan bij de behoeften van studenten die part-time werken.
In zijn boek spreekt Bates over een ‘continuüm of technology-based learning’, van contactonderwijs naar volledig online onderwijs. Bij hybrid learning is er sprake van 50% of meer online leren. Bates noemt als voorbeeld Flipping the Classroom. Docenten denken meer na over hoe ze leerprocessen het best kunnen ondersteunen: welke leerprocessen kun je online ondersteunen, welke leerprocessen vragen een campusomgeving? ‘What is the right mix?’
6. Studenten
Welke studenten hebben baat bij online leren? Met name de ‘lifelong learners’, maar ook voltijdstudenten die meer flexibiliteit willen hebben of studenten die behoefte hebben aan het aanleren van 21st century skills en daarom bijvoorbeeld een MOOC willen volgen.
Centrale vraag hierbij is volgens Bates: “Can we offer courses in different modes for different learners?”
7. MOOCs
MOOCs maken het mogelijk om flexibel te leren. Bates hekelt de zogenaamde xMOOCs waarbij sprake is van ‘massive online broadcasting’, gericht op content en niet op vaardigheden, en doet een pleidooi voor de connectivistische cMOOCS: ‘massive communities of practice’.
8. Open education
Hier zit volgens Bates ‘the big shift’. Open textbooks, open research en open resources bieden meer keuzevrijheid ten aanzien van de inhoud. ’The content will be free, abundant and all online, and probably better than you can deliver’.
Waarom komen studenten dan naar de universiteit of hogeschool? Ze zullen volgens Bates steeds meer voor de kwaliteit van lesgeven komen, en niet zozeer de inhoud. Welk instituut is het beste in ‘learner support’.
9. Modulisering en ‘disaggregated services’
Bates stelt dat ‘fully online’ een verlengstuk gaat worden van bestaande academische programma’s en dat instituten in het hoger onderwijs zich daarmee bewegen naar de life long learners. Er zal sprake zijn van ‘kannibalisering’: online modules worden hergebruikt voor certificaten en MOOCs. Lerenden kunnen kiezen uit diensten en ondersteuning. Sommigen studenten willen de ‘full campus experience’, anderen kiezen voor delen daarvan of specifiek voor ondersteuning of assessment.
10. Nieuwe vormen van kwalificering
Naast de traditionele diploma’s krijgen we volgens Bates te maken met andere, kleinere vormen van certificering: bijvoorbeeld certificaten, nano-degrees en badges.
Al deze mogelijkheden maakt dat het ontwerpen van leerpraktijken complexer wordt. Dit vraagt kennis van zaken, maar ook visie en voorstellingsvermogen. Hierbij is personalisatie echter maar een element in het ontwerpen van leerpraktijken en moeten we wel naar het geheel blijven kijken.
Tony Bates verzorgde een overzichtelijke keynote en beschreef daarin een aantal algemene ontwikkelingen die relevant zijn voor het hoger onderwijs in Nederland dat steeds meer te maken krijgt met de vraagstukken van gepersonaliseerd onderwijs en flexibilisering van leerwegen.
Bedankt voor deze snelle en inspirerende samenvatting ! Nu aan de slag met deze bevindingen en aanbevelingen. Mijn aanvulling: Invoering van het recht op een e-portfolio voor alle leerlingen en studenten de opdracht aan scholen en universiteiten om open standaarden te gebruiken .
Dank je wel Theo, een leven lang leren portfolio kan niet ontbreken bij flexibel en gepersonaliseerd onderwijs.