Studenten van de masteropleiding Leren & Innoveren verwerken de literatuur o.a. door de inzet van asynchrone discussievormen, via het traditionele discussieforum en annotatie-opdrachten. Asynchrone discussievormen kunnen het diepgaander verwerken van literatuur en leren met en van elkaar op allerlei manieren ondersteunen, maar het is een uitdaging om het effectief te laten zijn. En wat werkt dan beter? Het traditionele forum of een annotatie-omgeving?
Bovenstaande tabel trof ik aan in een document van Jakko van der Pol dat hij ooit publiceerde via Annotatiesysteem.nl. In dit document vat Van der Pol een aantal onderzoeken samen waar de berichtgeving in het discussieforum in BlackBoard vergeleken wordt met de berichtgeving in het Annotatieysteem. Dit is een toepassing die Van der Pol ooit ontwikkelde, en helaas bestaat het niet meer. Bovenstaande tabel betreft het onderzoek van Van der Pol et al. (2006), het betreft een samenvoeging van de resultaten uit dat onderzoek.
De context van het artikel is collaborative literature processing, studenten die gezamenlijk een literatuurbron bespreken met als doel om een beter begrip te ontwikkelen van de inhoud. Dat is een vergelijkbare context met wat we binnen de masteropleiding ook doen, daarom vind ik het een interessant artikel om te lezen.
In het artikel beschrijven de onderzoekers een experimentele onderzoeksopzet waarin 100 studenten participeren in een online discussie gericht op literatuurverwerking. Eén groep gebruikte het traditionele discussieforum, de andere groep gebruikte de annotatie-omgeving. De studenten kregen vooraf instructie over online asynchrone discussie, en docenten kregen instructies hoe zo’n discussie het beste te modereren, door vooral in kleine stapjes begeleiding te geven. Vervolgens zijn de bijdragen van de studenten geanalyseerd en zijn er vragenlijsten en interviews afgenomen.
En wat is dan een annotatie-omgeving? Het is een voorbeeld van een anchored discussieomgeving, de discussie is direct gekoppeld aan het object van de discussie. Het is discussiëren in context. Naast een reguliere threaded discussieforum heb je binnen een annotatie-omgeving de mogelijkheid om een bericht direct te koppelen aan een specifieke plek in de tekst. Afgelopen jaar heb ik een dergelijke omgeving mogen testen in FeedbackFruits. Daar blog ik een andere keer over.
Wat wil je zien in een online asynchrone discussie gericht op het gezamenlijk verwerken van literatuur door studenten? Je wil een deep-level discussie zien waar studenten met elkaar duiding geven aan de inzichten uit de bestudeerde literatuur. Dat er nieuwe kennis wordt ontwikkeld. Een meaning-oriented discussion. Dat dit geen vanzelfsprekendheid is duidelijk (lees hier, hier en daar). Het is allereerst een academische oefening waar de student zich in moet ontwikkelen. Bovendien beschikt de student (nog) over een beperkt referentiekader. Het formuleren van bijdragen voor een discussie, het interpreteren van bijdragen van anderen en hier feedback op geven, zijn complexe leeractiviteiten. Het is dan eenvoudiger om je eigen bestaande mening en ervaringen te delen (low level discussion). De discussie wordt meer opinion-oriented.
Ook in dit artikel wordt benoemd dat de functionaliteiten in de online discussieomgeving het gevolg hebben dat studenten extra inspanningen moeten verrichten om er voor te zorgen dat er een gedeelde visie op taak en proces blijft, dat er een gedeeld begrip ontstaat. Grounding is de term die hiervoor wordt gebruikt, en de onderzoekers schrijven:
that grounding efforts should remain subordinated to the accomplishment of the task and the production of “rich” interactions (p.342)
Kortom, de interactiekosten moeten opwegen tegen de opbrengst, nl. het doel van de gezamenlijke literatuurverwerking. In deze blogpost ga ik wat dieper in op grounding.
Als de functionaliteiten van de online discussieomgeving van invloed zijn op de gezamenlijke kennisconstructie, wat is dan een betere omgeving: het discussieforum of een annotatie-omgeving? Wat kunnen we aflezen uit bovenstaande tabel?
Uit de resultaten blijkt dat de bijdragen in de annotatie-omgeving veel meer gericht zijn op de inhoud van de bron. Studenten maken meer directe verwijzingen naar de inhoud van de bron. Er is sprake van meer meaning-oriented discussion. In het discussieforum verwijzen studenten meer naar meningen en ervaringen van zichzelf en andere personen, een meer opinion-oriented discussion. Studenten die in de annotatie-omgeving werkten geven aan dat ze veel vaker passages in de tekst herlazen voor ze een reactie publiceerde, dan studenten in het discussieforum. De functionaliteiten van de annotatie-omgeving maakt dat de link tussen de discussie en de inhoud sterker is geworden.
De communicatie in de annotatie-omgeving lijkt efficiënter te zijn. In het discussieforum zijn de bijdrages uitgebreider, worden ingeleid en afgesloten, en bevatten opmerkingen die te maken hebben met het reguleren van het gezamenlijke proces van literatuurverwerking. Dergelijke berichten vragen meer inspanning van de studenten, maar zijn minder gericht op het proces van kennisconstructie. De berichten in de annotatie-omgeving waren korter (to the point), in een groter aantal, en bevatten minder opmerkingen die te maken hadden met het reguleren van het proces. Het kost minder moeite om tot gezamenlijk begrip te komen, wat niet wil zeggen dat er ook op een hoger niveau begrip ontstaat. In het forumdiscussie troffen de onderzoekers wel meer opmerkingen aan met argumentatie en bevestigingen van uitspraken. De onderzoekers verklaren dat door de functionaliteiten van het discussieforum, waardoor discussie per definitie sterker gericht is op opinion-oriented communication.
Wat vonden de studenten over het verschil:
Finally, the group interviews revealed a slight difference between the systems with regard to the type of discussion it best supports. While the system for anchored discussion was experienced as particularly useful for the discussion of specific statements and concepts, the forum discussion was found to be better suited for more general discussion.
Het artikel leert mij over de invloed van de functionaliteiten van de online asynchrone discussieomgeving op de aard en inhoud van de discussiebijdragen. De onderzoekers geven aan dat hoewel er in een anchored discussieomgeving meer meaning-oriented communicatie is dat dit nog geen voorspeller is voor een goed proces van samenwerkend leren. Maar dergelijke omgevingen bieden wel een goed startpunt om gezamenlijke literatuurverwerking te ondersteunen. Een discussieforum is wellicht geschikter om een persoonlijker en kritischer discussie te stimuleren, maar dat vraagt wel deelnemers die over een afdoende referentiekader beschikken.
Bestudeerde bronnen:
- Van der Pol, J. (n.d.). Empirical results for literature processing: Blackboard vs. Annotation tool.
- Van der Pol, J., Admiraal, W., & Simons, P. R.-J. (2006). The affordance of anchored discussion for the collaborative processing of academic texts. Computer-Supported Collaborative Learning, 1(1), 339–357.