Vandaag verzorgde mijn collega Zac Woolfitt een presentatie op een webinar van Sonic Foundry. Zac houdt zich bij het lectoraat TLT bezig met onderzoek naar de didactische inzet van video in het hoger onderwijs. Binnen de hogeschool is Zac één van de pioniers op het gebied van het opnemen en inzetten van weblectures. Zac schreef zijn masterthesis over video teaching, waarin hij beschrijft hoe hij zijn collega’s ondersteund in de overgang van traditioneel contactonderwijs naar het lesgeven met video. Hieronder een weergave van de webinar.
Catching the wave
Catching the wave of video teaching is de titel van Zac’s masterthesis. Hierin doet hij verslag van een ontwerpgericht onderzoek naar hoe hij zijn naaste collega’s het beste kan ondersteunen in het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op het gebied van video teaching. Zac geeft aan dat digitale video in het hoger onderwijs een tipping point heeft bereikt: het is nagenoeg alomtegenwoordig aanwezig en heeft een grote invloed op het vaak nog traditionele hoger onderwijs. Het inzetten van bijvoorbeeld een weblecture maakt dat de docent en student in principe niet meer in het klaslokaal hoeven te zijn, er is sprake van disconnecting the lesson, en dat heeft een grote invloed op het leerproces.
Zac vond dat veel van zijn collega’s aarzelden om weblectures op te nemen. Van traditioneel contactonderwijs naar lesgeven via video betreft voor veel collega’s een flinke overgang. En dat is ook niet onlogisch gezien de impact die (video)technologie heeft op het hoger onderwijs. Dat vraagt van de docent om na te denken over de vraag hoe deze technologie betekenisvol in te zetten waarbij er vaak sprake is van veranderende rollen van docent en student. Het is belangrijk om de docent hierin te ondersteunen. Op welke wijze kun je collega’s het beste ondersteunen in deze overgang? Een beginnende surfer heeft soms een helpend handje nodig van een ervaren surfer om die eerste golf te pakken: catching the wave.
Uitgangspunten
In de webinar gaat Zac vervolgens in op een aantal belangrijke theoretische uitgangspunten die belangrijk zijn bij het ontwerpen van leerpraktijken met inzet van video. Onder andere het principe van constructive alignment wordt benoemt: de leerdoelen en hun niveau bepalen de keuzes van de vorm en inhoud van leeractiviteiten, beoordelingscriteria en toetsing. Verder noemt Zac de cognitive theory of multi-media learning en het zoeken naar de juiste, effectieve, balans van audio en beeld.
Vervolgens geeft Zac zijn definitie van video teaching. Er is sprake van video teaching als de docent (1) een actieve rol vervult, (2) zichtbaar- en hoorbaar is, (3) er sprake is van een opgenomen video die (4) het leerproces ondersteunt. In zijn thesis heeft Zac de verschillende vormen van video teaching in kaart gebracht. Deze indeling komt tot stand op basis van (1) of de docent zichtbaar is of niet, (2) in hoeverre de technologie eenvoudig of complex is voor de docent en (3) of het een tijdelijke of permanente opname betreft. Zac gaat verder in op een aantal vormen van permanent video teaching: de live lecture capture, de screencast en de weblecture.
Thesis
In zijn thesis richt Zac zich op het ondersteunen van zijn naaste collega’s (team) in het ontwikkelen van kennis en vaardigheden op het terrein van video teaching. Aan welke eisen moet deze ondersteuning voldoen? In het proces van onderzoek drijven een aantal thema’s naar boven, het wordt Zac duidelijk waarom zijn collega’s aarzelen om video in te zetten. Er blijkt sprake te zijn van een overgang van traditioneel naar ‘modern’ onderwijs, waarbij de interactie tussen docent en student verandert. Je hebt te maken met verschillende functies van weblectures en verschillende benaderingen van lesgeven, dat vraagt specifieke kennis en handelen. De reflectie van docenten op eigen handelen speelt een belangrijke rol en als laatste thema noemt Zac de ondersteuning van de organisatie.
Zac heeft vervolgens een video teaching workshop ontworpen, getest en geëvalueerd. In deze workshops participeren steeds twee tot drie docenten, ondersteund door de trainer en een videospecialist. Deze collega’s bekijken vooraf aan de workshop een aantal tutorials en gaan vervolgens in de workshop zelf aan de slag met het opnemen van een weblecture, waarbij ze reflecteren op eigen handelen en elkaar van feedback voorzien. De kenmerken van de workshop zijn safe, fun and practical waarbij de feedback een hele belangrijke rol speelt. Zac geeft ook aan dat hij zijn workshop ook heeft opgeschaald: een moedige docent neemt live een weblecture op voor een publiek van docenten die op deze manier het proces in werk zien, en de docent van feedback voorzien, en met elkaar praten over de inzet van video in het onderwijs. Langzaam maar zeker heeft deze aanpak geleid tot een situatie waarin het opnemen en gebruiken van weblectures in het onderwijs normaal is geworden binnen het team.
Zac onderschrijft dat het opnemen van een weblecture een confronterende bezigheid is voor docenten. Je ziet je zelf. Daarom is het van belang om een situatie te creëren voor jezelf waar je je goed bij voelt. Hij hecht veel waarde aan experimenteren en adviseert zijn collega’s om bijvoorbeeld te beginnen met het opnemen van een screencast in een vertrouwde omgeving. Om ervaring op te bouwen en die vervolgens uit te bouwen.
Activeren van studenten
In de webinar beschrijft Zac ook een casus waarvoor hij 40(!) korte weblectures heeft opgenomen voor zijn studenten. Als alle content online beschikbaar is hoe ga je vervolgens om met de vrijgekomen contacttijd? Hoe betrek je vervolgens de studenten en hoe bevorder je diep leren? Dat vraagt nieuwe benaderingen en strategieën. Zac: “My experience is, you’re free to engage with the students”. Het gaat om blending, merging en flipping.
De weblectures betroffen onderdelen uit het boek dat de studenten gebruikten. Met het principe van constructive alignment in het achterhoofd gaf Zac aan dat per weblecture een tentamenvraag zou worden gesteld, met de hoop dat hiermee het bekijken van de weblectures onontkoombaar zou zijn geworden. Maar dan nog is het bekijken van 40 weblectures een hele opgave en is daarmee diep leren niet gelijk bereikt. Zac beschrijft vervolgens in de webinar een aantal werkvormen waarbij hij studenten actief onderdelen van bijeenkomsten liet voorbereiden op basis van de weblectures, het maken van mindmaps en het formuleren van vragen. Forcing the interaction.
Zac heeft deze leerpraktijk met zijn studenten geëvalueerd. Een aantal studenten geven aan dat het te veel weblectures zijn, het soms saai is om te blijven luisteren en meer informatie van de docent in de klas willen horen. Maar er zijn meer positieve geluiden te horen. Studenten begrijpen de functie van de weblectures, ook al zijn het er 40. Studenten geven aan het voorbereiden met de weblectures om het vervolgens te delen met hun mede-studenten hun eigen leren ondersteund. Studenten vinden dat andere docenten ook meer gebruik moeten maken van weblectures.
Iteratief proces
Zac geeft aan dat het proces van het ontwerpen van leerpraktijken met weblectures een iteratief proces is. Je begint met een ontwerp, deze voer je uit, om op basis van evaluaties bijstellingen te doen. Het is een cumulative experience. Zac maakt zich daarbij niet zoveel zorgen over de kwaliteit van de videoproductie: “My approach is one take and minimum post production”. Het hoeft geen perfecte productie te zijn, als de content maar klopt zodat de studenten daarmee aan de slag kunnen.
Zac hecht veel waarde aan de CoP op het gebied van weblectures binnen de hogeschool, waar je met gelijkgestemden kunt brainstormen, ideeën kunt uitwisselen. Een dergelijke leeromgeving is zeer belangrijk voor de implementatie van weblectures.
Ten slotte
Zac presenteerde met overtuiging een aantal waardevolle inzichten in het opnemen en toepassen van video in leerpraktijken in het hoger onderwijs. Met ruim 300 kijkers en de hoeveelheid vragen een succesvol webinar die zeker de moeite waard is om terug te kijken. Deze webinar kan helpen om collega’s te ondersteunen bij het proces van catching the wave of video teaching!