Op de SURF Onderwijsdagen 2017 werd vandaag de Versnellingsagenda voor Onderwijsinnovatie 2017 gepresenteerd. In de versnellingsagenda, samengesteld door de Vereniging van Universiteiten, Vereniging Hogescholen en SURF, hebben de genoemde organisaties speerpunten geformuleerd voor het versnellen van onderwijsinnovatie, en betreft het ook een platform om gezamenlijk op te trekken in het realiseren van deze ambities. ICT heeft een grote invloed op hoe we communiceren, leren en werken, de technologische ontwikkelingen gaan razendsnel en dat vraagt onderwijs dat hierbij aansluit. Thom de Graaf, voorzitter van de Vereniging Hogescholen, geeft het belang aan van de versnellingsagenda en de samenwerking: “Samen onderwijs beter maken en meer bij de tijd”.
Urgentie
De wereld om ons heen verandert continu, zeker in een digitale samenleving, dus het onderwijs dient zich continu door te ontwikkelen. De technologische ontwikkelingen in de 21e eeuw hebben zoveel potentie voor onderwijs en leren, kansen die we met zijn allen moeten benutten. Vanuit de arbeidsmarkt is er een vraag naar professionals die opkunnen gaan met deze technologie, hoe brengen we deze werelden dichter bij elkaar? Onderwijs en wetenschap zouden altijd een stapje voor moeten zijn op de maatschappij, zo komen we verder.
Enkele uitspraken/open deuren van de initiatiefnemers op het podium bij de presentatie van de Versnellingsagenda. Thom de Graaf beschreef drie ambities die aan de basis liggen voor deze agenda. Allereerst de ambitie om (1) de aansluiting op de arbeidsmarkt te verbeteren door de digitale geletterdheid van studenten te ontwikkelen. De tweede ambitie is om het onderwijs interessant, aantrekkelijk en concurrerend te maken via (2) flexibilisering van onderwijs, in de context van de groeiende vraag naar gepersonaliseerd leren en een leven-lang-leren. Technologie is in deze onmisbaar. De derde ambitie is om de technologie te benutten voor (3) beter en slimmer leren, door o.a. gebruik te maken van de innovatiekracht van edtech-bedrijven, het delen van digitaal leermateriaal, onderzoek doen naar effecten maken van de inzet van ICT in het onderwijs en het benutten van studiedata (learning analytics). Het gaat om het versneld realiseren van deze ambities, zodat het hoger onderwijs zich aansluit bij het tempo van de ontwikkelingen in de digitale samenleving van vandaag.
Samenwerking
De Versnellingsagenda is een platform waar instellingen in het hoger onderwijs samen optrekken ten aanzien van het realiseren van deze ambities. Iedere organisatie in het hoger onderwijs houdt zich bezig met de vraagstukken van onderwijsinnovatie. De Versnellingsagenda vertrekt vanuit het idee dat je meer meters kunt maken als je de krachten bundelt. Digitalisering van het hoger onderwijs gaat niet alleen om ICT, maar ook om zaken als ruimte creëren voor innovatie voor docenten, professionalisering van docenten, flexibilisering vraagt instellings-overstijgende afspraken, etc., stelt Erwin Bleumink van SURF. Zaken waarin we volgens Bleumink gezamenlijk zouden moeten optrekken om echt stappen te zetten. De kunst is om te zoeken naar gemeenschappelijkheid, om deze te benutten, maar daarbij rekening te houden met het eigen profiel van onderwijsinstellingen en de eigen snelheid als het gaat om de implementatie van onderwijsvernieuwingen.
Uitdagingen
Versnellen van onderwijsinnovatie. Het is goed om ambities te hebben en deze uit te spreken. En natuurlijk, de technologische mogelijkheden, en hun potentie om leren en lesgeven te ondersteunen, ontwikkelen zich in rap tempo. Maar dat maakt dat de spanning tussen de mogelijkheden van de technologie en het daadwerkelijk benutten van deze mogelijkheden zal toenemen. Het is echt geen vanzelfsprekendheid dat technologie bijdraagt aan de kwaliteit van het onderwijs, dat vraagt beredeneerde, didactische inzet van ICT. Dit vraagt docenten die bekwaam zijn in de didactische inzet van technologie om het leren van studenten te ondersteunen. Dit vraagt instellingen die gericht zijn op het inrichten van een professionele leeromgeving om dit te realiseren, en die open staan om met en van andere instellingen te leren.
Docenten moeten zich ten aanzien van deze aspecten kunnen ontwikkelen, en als daar te weinig ruimte en/of ondersteuning voor is dan is het lastig om de ambities te verwezenlijken.
Implementatie van onderwijsvernieuwing met ICT
Het succesvol implementeren van onderwijsvernieuwingen met ICT betreft complexe materie. Onderzoek naar de implementatie van deze onderwijsvernieuwingen en de procesgang van onderwijsinnovatie leert dat er een aantal stoplichten op groen dienen te staan wil er sprake zijn van duurzame implementatie van ICT. Een gedeelde onderwijskundige visie op de inzet van ICT, docententeams die willen, mogen en kunnen innoveren en die open staan om met en van elkaar te leren en transformatief leiderschap die gericht is op het ondersteunen van deze processen.
De docent is het startpunt van de onderwijsinnovatie, zo is het uitgangspunt in de Versnellingsagenda, en ik zou het interessant vinden om juist op deze aspecten kennis met elkaar uit te wisselen. Growth mindset.
Versnellingsagenda
De Versnellingsagenda werd aangeboden aan Marcelis Boereboom, directeur-generaal Hoger Onderwijs bij het ministerie van OC&W. Boereboom gaf aan dat ons onderwijs zich op een hoog niveau bevindt, en dat het dus hard werken is om dat niveau te behouden. Daarbij onderstreept hij de noodzaak om de aansluiting met de dynamische arbeidsmarkt niet te verliezen en te kijken hoe we daar als Nederland ook een voorlopersrol in kunnen spelen. Hij onderstreept de ambities om via digitalisering van het hoger onderwijs het onderwijs op een hoger plan te krijgen/houden.
En dat zal m.i. de grote uitdaging worden. Om deze ambities te vertalen naar het profiel en visie van de afzonderlijke instellingen, zodat het uiteindelijk ook land op de werkvloer. Sense of urgency op alle niveaus in de organisatie van het hoger onderwijs in Nederland. Laten we juist ten aanzien van dit aspect de krachten bundelen.
De Versnellingsagenda is hier te downloaden.