Ik denk dat het de eerste colleges vakdidactiek in mijn aardrijkskunde opleiding waren, waar ons werd gevraagd om na te denken met welk ‘groter’ doel wij onze aardrijkskundelessen zouden gaan geven. Wat vonden wij het belang van de aardrijkskundeles? De eerste stappen in het ontwikkelen van visie.
Ik zal iets gezegd hebben over dat aardrijkskunde de leerlingen handvatten geeft om vrijer en met meer zekerheid te bewegen in de ruimte/maatschappij. Om die ruimte/maatschappij beter te lezen en te zien. Om op basis daarvan afgewogen keuzes te maken. Het ging over burgerschap. Ik moest daar aan denken toen ik in het vakblad Geografie (jaargang 18, nummer 2 februari 2009) het artikel ‘Canon voor wereldburgerschap‘ las:
Eind januari presenteerden het NCDO en de Universiteit Utrecht een canon voor wereldburgerschap. De canon bestaat uit vensters op de wereld die als inspiratiebron dienen voor kennis van, belangstelling voor en betrokkenheid bij de wereld.
Het is geen canon in de zin van de historische- of de betacanon, al was het al omdat deze niet vergezeld wordt van commentaar door Fokke en Sukke. Deze canon bestaat uit 24 ‘vensters op de wereld’, gegroepeerd in acht thema’s: diversiteit, identiteit, mensenrechten, duurzame ontwikkeling, globalisering, verdeling, vrede & conflict en mondiale betrokkenheid. Ik heb de 24 vensters in een slideshow gezet, waar ik geprobeerd heb zoveel mogelijk foto’s (onder een open creative common) van Flickr heb proberen te gebruiken. Dat is niet in alle gevallen gelukt. De slideshow staat onderaan de blogpost. Voor de originele foto’s en een toelichting verwijs ik naar de website www.venstersopdewereld.nl.
Een dergelijke canon raakt mij mij meer dan dan de historische- of de betacanon. In deze canon staat naast kennis ook de ruimte voor eigen opvatting en discussie centraal. Ik denk dat het een belangrijk handvat is voor jongeren om na te denken over hoe de wereld werkt en de eigen positie in deze wereld. In een wereld die hot, flat and crowded is, is aandacht voor wereldburgerschap onder jongeren belangrijker dan ooit. Ik vind de titel vensters dan ook beter dan een canon. Een canon klinkt zo definitief, en ik denk dat juist deze canon een dynamischer karakter heeft. Deze canon richt zich op het kritisch nadenken bij jongeren. De vensters dagen de jongeren uit om met hun eigen opvattingen te komen. Een vaardigheid die belangrijker dan ooit is in deze complexe, snelle en ‘harde’ maatschappij.
De canon biedt ruimte voor docenten om zelf invulling te geven aan de vensters of misschien juist andere vensters te kiezen bij de thema’s die actueler zijn of meer bij de belevingswereld van de leerlingen liggen. Overigens mis ik zelf het venster de invloed van technologie in het thema globalisering. Sociale- en economische netwerken veranderen in hoog tempo en zijn van invloed op het handelen van de mens en het inrichten van de ruimte. Daar moeten leerlingen zich ook bewust van zijn, the world is flat.
Prima initiatief! Tijdens het maken van de slideshow kreeg ik nog wat ideeën: een introducerende webquest en een ‘vertaling’ van de canon met ‘Nederlandse’ vensters bij de thema’s. Staat op het lijstje, als de gelegenheid er is. Ik zal het ook mailen naar de collega’s van mijn leergebied, het is een mooi vakoverstijgend thema voor leergebiedonderwijs.