researchED Amsterdam 2018 heeft de opnames van de verschillende bijdragen op YouTube gezet, en dat levert een mooie playlist op. Je zou bijna gaan bingewatchen! Ik was geïnteresseerd in de afsluitende bijdrage van Tom Bennett die onderzoek heeft gedaan naar gedrag en schoolcultuur op scholen in Engeland. Wat heeft de grootste invloed en effect op de cultuur in een school of klas? Leiderschap.
Bennett heeft het over ‘behaviour management‘ of liever ‘how to run the room‘. Klassenmanagement, als in het scheppen van een positief leer- en werkklimaat. Bennett: “….to direct the behaviour of children towards goals to help them to flourish as individuals and a community“. Een essentieel onderdeel in het vak van leraar, maar ook heel moeilijk.
Gedrag betreft al het handelen van lerenden en docenten, lees ik in het rapport. Welke normen en waarden zijn er binnen een school, welke afspraken worden er gemaakt, hoe worden die nageleefd, hoe wordt er gewerkt, wat zijn de regels in de klas, etc. Het gaat hier niet alleen om sociaal- en a-sociaal gedrag van leerlingen.
Als het gaat om gedragsproblemen in de klas dan wordt er vaak gezegd dat je dit kunt oplossen door je didactiek aan te passen. Rubbish, stelt Bennett. Het helpt je zeker een end op weg, maar als een kind niet wil luisteren omdat hij zorgen aan zijn hoofd heeft, dan zijn al je goede bedoelingen voor niets. En school is nu niet de plek waar de leerling zich per definitie thuis voelt. Er zijn allerlei belemmeringen op school: we vragen ze dingen te doen, waar ze zelf niet voor zouden kiezen, denken is moeilijk, ze worden steeds beoordeeld, ze moeten zich steeds concentreren, worden vaak afgeleid. Leren op school is minder natuurlijk dan leren in de wereld. Waarom verwachten we dan dat leerlingen beter zijn dan ons, prikkelt Bennett.
Op welke manieren kan een school een cultuur creëren waar leerlingen gedijen en vooruit kunnen komen? Op welke manieren kun je een dergelijke cultuur creëren in je klas? De grootste beïnvloedende factor is leiderschap in de school. Van de schoolleider, van de leraar. Bennett deed hier onderzoek naar, beschreven In het onderzoeksrapport Creating a Culture: How school leaders can optimise behaviour, door te kijken naar wat de beste scholen deden om een goede schoolcultuur te creëren. Voor het onderzoek zijn scholen gekozen die het goed doen, maar wel te maken hebben met uitdagende omstandigheden.
Schoolleiders, of bestuurders van gemeentes en districten, geven graag aan dat er op hun scholen geen problemen zijn. Interview je vervolgens de docenten, dan ontstaat er vaak al een genuanceerder beeld. En ook op scholen die het goed doen bestaan pockets of behaviour problems. Ook kan binnen een school het perspectief verschillen, de ene docent ervaart geen gedragsproblemen op de school, de andere docent ervaart dat weer wel.
In onderstaande infographic tref je de kenmerken van succesvolle scholen aan. Wat Bennett opviel was dat alle scholen zich richten op dezelfde thema’s, maar wel aangepast aan de eigen context. En schoolleiders en docenten die consistent zijn in het handhaven van de uitgangspunten van schoolcultuur hebben een grotere impact op het gedrag van leerlingen. Dezelfde impact heeft het stellen van hoge verwachtingen aan leerlingen door docenten, en aan docenten door schoolleiders. Open deuren, weet Bennett, maar wat hem opviel in de scholen: everybody thought that.
Om dit te bereiken moeten schoolleiders ‘conscious architects’ zijn van schoolcultuur. Schoolcultuur moet je ontwerpen. Wat zijn je waarden en normen en hoe vertaal je dat naar concreet gedrag in de school? Docenten doen dat in hun klaslokaal. “You make the weather your classroom”, stelt Bennett.
Schoolcultuur kun je creëren via sociale normen, deze zijn heel krachtig. Mensen laten hun gedrag beïnvloeden door gedrag van anderen. Goede schoolleiders zorgde er voor dat alle docenten het zelfde deden, noemt Bennett. Consistent zijn. Geen robots, maar wel docenten die zich committeren aan de sociale normen van de schoolcultuur. Alle docenten, zonder uitzondering. Het kan niet buigen. En leerlingen gaan zich daar naar verhouden. Dat maakt het verschil. Als het niet consequent gebeurt: children are like water, they will find their way through any system.
Scholen die geen goede schoolcultuur hebben zijn reactief. Zij wachten af, om vervolgens op te treden, en dan vaak met maar een paar strategieën (of alleen straffen, of juist alleen belonen) terwijl leerlingen op ‘honderden’ manieren ondersteuning nodig hebben. Bennett pleit voor een pro-actieve houding van schoolleiders en docenten als het gaat om het creëren van een schoolcultuur. Een schoolcultuur waardoor het voor de leerling duidelijk is welk gedrag de norm is, en waar de structuur helpt bij het omgaan met gedragsproblemen (want die los je niet allemaal op).
Een cultuur waar de leerling zich veilig voelt, zich gewaardeerd voelt, zich met respect behandelt voelt en waar de leerling het gevoel krijgt dat hij of zij echt iets kan bereiken.
Inspirerend betoog! Voer voor de lerarenopleiding.
Hieronder de infographic:
