Donderdag zat ik bij de keynote van Alexandre Peltekian, één van de sprekers op de Show & Share ’09 van Hogeschool INHolland. In zijn verhaal, Rather a safe chaos than a dangerous order, staat hij stil…
…bij hoe het Hollandse gelijkheids denken tot regeldichtheid en betutteling leidt en gezond verstand in de weg staat. Regelzucht vernietigt leervermogen en management verstikt leiderschap. Niets is wat het lijkt. Perceptieverandering is een middel om ‘out of the box’ te kunnen denken. bron: programma Show & Share ’09
Deze keynote raakt één van de niveaus van vlak leren, leren binnen de organisatie, zoals ik dat in deze blogpost heb omschreven. Het gaat om innoveren en kennis maken binnen de organisatie, van onderop. Het verhaal van Peltekian is niet nieuw, maar de anologie met innovaties in de luchtvaartindustrie maakte het een interessante sessie.
Free Flight Concept
Peltekian gebruikt in zijn verhaal het Free Flight Concept. In dit concept probeert men antwoord te vinden op de vraag hoe je meer vliegtuigen in de lucht kunt krijgen zonder ongelukken. In eerste instantie ben je geneigd te zeggen dat dit een taak is van de verkeerstoren die de piloten aanstuurt. Piloten hoeven tegenwoordig nauwelijks zelf beslissingen te maken als het gaat om de vluchten, dat regelt de verkeerstoren. Er zijn echter grenzen aan de verkeersdruk die de verkeerstoren aan kan. En door alles te organiseren en te controleren, de piloten minder te laten beslissen, wordt het risico dat er ongelukken gaan gebeuren groter in plaats van kleiner.
“Niets is wat het lijkt”, zegt Peltekian. Wat gebeurt er als je de verkeerstoren uit de vraagstelling haalt en de piloten weer laat vliegen? Peltekian laat een aantal voorbeelden (zoals onderstaande animatie) zien dat de piloten onderling met elkaar beginnen te communiceren en zelf beslissingen maken over op welke hoogte ze vliegen, welke koers en hoe ze kunnen profiteren van de weersomstandigheden, om op die manier ongelukken te voorkomen. Wat blijkt, op deze manier konden piloten een hogere verkeersdruk aan dan de verkeerstoren. Meer van deze animaties zijn hier te downloaden. De lijnen staan voor de communicatiestromen tussen de vliegtuigen.
‘Ken je grenzen, niet de regels!
Dit is de boodschap van Peltekian. Een piloot wil vliegen, een docent wil lesgeven. Professionals presteren beter zonder aansturing, peerfeedback uit het eigen beroepenveld is vele malen belangrijker dan het oordeel van het management.
De uitdaging voor grote organisaties, zoals INHolland, is om de juiste voorwaarden te scheppen voor innovatie. Binnen de organisatie moet de betutteling worden weggenomen, moeten professionals weer met elkaar communiceren en moet de ‘cockpit van het vliegtuig’ opnieuw ingericht worden om de piloot in staat te stellen te communiceren, te excelleren en verantwoordelijkheid te dragen voor zijn acties. Aldus Peltekian, en wat mij betreft heeft hij gelijk.
In theorie zie ik een organisatie waarbinnen kennis, creativiteit en passie voor vrij stromen in plaats van geblokkeerd te worden door de regels. In de praktijk voor mij persoonlijk een uitdaging, om met deze blokkades om te gaan. Communiceren met mijn collega’s, het sociale leren, is één van die uitdagingen. En daarin zal ik onthouden…
Niets is wat het lijkt.
De metafoor lijkt op het eerste gezicht aardig, maar gaat volgens mij mank. Het plaatst de docent in de rol van (uitsluitend) overdrager van kennis. Alsof de docent de leerling naar zijn bestemming (lees diploma) vervoert. “Fasten your seatbelts and enjoy your flight”.
Voor de leerling/student zijn de meeste docenten vergelijkbaar met de luchtverkeersleiding. Als je het woord ‘professional’ in de stelling van Peltekian vervangt door ‘leerling’, krijg je een stelling die net zo ‘waar’ is: “De leerling/student gedijt het best in een omgeving waar men zelf iets mag ondernemen”.
Wegnemen van de betutteling en grenzen kennen: prima, maar dan wel integraal!
Ik vind de metafoor wel passend voor het ICT-beheer binnen de meeste organisaties. Zie ook mijn blog: http://tinyurl.com/cxqugh