Ik ben betrokken bij de werkgroep ICT van het ADEF (Algemeen Directeuren overleg Educatieve Faculteiten). Deze werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de diverse tweedegraads lerarenopleidingen in Nederland en zijn allemaal betrokken bij de vraagstukken rondom het integreren van ICT in het curriculum van de lerarenopleidingen en het professionaliseren van docentenopleiders. Gezamenlijk schrijven wij op dit moment aan een nieuwe versie van de kennisbasis ICT (update verwacht begin 2013).
Op uitnodiging van Marsjanne Damen (Partners in Learning) en Michael Kleine (integratie ICT in het hoger onderwijs) trokken wij afgelopen donderdag naar de hoofdlocatie van Microsoft Nederland bij Schiphol. Het doel van de bijeenkomst was, naast een nadere kennismaking, ons te laten informeren en inspireren door de visie van Microsoft over de integratie van ICT in het onderwijs en hoe zij als technologiebedrijf studenten en docenten van de lerarenopleidingen hierbij kunnen ondersteunen. Mijn aantekeningen.
Partners in Learning
Marsjanne houdt zich bezig met het Partners in Learning programma in Nederland. Het betreft een programma dat er op is gericht om docenten en scholen te ondersteunen bij het inzetten van technologie in het onderwijs en een bijdrage te leveren aan de onderwijsvernieuwing. In een internationale community van docenten, studenten/leerlingen en schoolleiders worden online en via diverse evenementen kennis en ervaringen gedeeld over het toepassen van Microsoft technologie in het onderwijs. Ik was bekend met dit programma, zo gingen enkele jaren terug een aantal van mijn studenten in kader van dit programma op bezoek bij het School Technology Innovation Centre in Brussel.
We starten de sessie met een gesprek over beelden van onderwijs. Welk paradigma sluit aan bij het leren en werken in de kennis- en netwerksamenleving van de 21e eeuw? En wat is daarbij de rol van de docent? Michael ligt dat toe aan de hand van het concept van de MOOC, een mooi voorbeeld van hoe technologie van invloed is op de wijze waarop wij in deze ‘access age’ met informatie omgaan en van/met elkaar leren. Michael: “Leerlingen en studenten halen de informatie op een andere manier. Dit is een verandering waar de docent mee te maken heeft. Linksom of rechtsom”. In deze context onderscheid Microsoft 6 key trends:
- Cultivation of innovative teaching practices
- Employability and workforce readiness
- “Doing more with less”-reality”
- Urgency to drive change
- Personalization
- Digital content revolution
21st century skills
Het vraagt om onderwijs waarbij technologie op een slimme manier ingezet wordt zodat lerenden actief leren en worden uitgedaagd, met als gevolg hogere leerresultaten. Marsjanne: “Vernieuw je onderwijs, want het past niet meer”. In dit onderwijs wordt van docenten meer verwacht dan alleen de kennisoverdracht, ze zijn tutors van de leerlingen/studenten en analisten van het leerproces. Het leren en werken in de kennis- en netwerksamenleving van de 21e eeuw vraagt specifieke vaardigheden, de 21st century skills:
- connect
- communicate
- create
- coordinate
- collaborate
Marsjanne geeft aan dat de student in zijn dagelijkse praktijk bezig is met deze manieren van communiceren maar dat er binnen de instelling daar niet zo de nadruk op wordt gelegd. Is er sprake van twee gescheiden werelden? Biedt de lerarenopleiding deze omgeving?
Ik spreek voor mijzelf en mijn eigen lerarenopleiding dat dit besef er wel is, en de wens plus de eerste stappen om dit te veranderen wel aanwezig zijn. Maar ik merk ook dat de omgeving van de lerarenopleiding vrij behoudend is, inclusief de studenten die met een vrij traditioneel beeld van onderwijs binnen komen en de 21st century skills zelf ook nog moeten leren. Reden te meer om dit een speerpunt te laten zijn binnen de lerarenopleiding en onze studenten hierin te begeleiden, wetende dat zij het zelfde zullen moeten doen bij hun leerlingen.
ATC21S, PiLSR en ITL
Microsoft is een sponsor van een onderzoeksprogramma dat zicht richt op de 21st eeuwse vaardigheden: The Asessment and Teaching of 21st Century Skills (ATC21S). Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Universiteit van Melbourne en heeft verschillende white papers opgeleverd over de thema’s van ATC21S: Methodological Issues; Technological Issues; New Assessments and Environments for Knowledge Building; and Policy Frameworks for New Assessments. Deze papers zijn vervolgens de basis voor adviezen over hoe je 21st century skills kunt ’toetsen’ en aanleren in het onderwijs: 21st century teaching.
Microsoft kent ook het Partners in Learning School Research–project dat docenten/scholen een aantal tools biedt om in kaart te brengen in welke mate er sprake is van 21st century teaching en learning. Het is een nul-meting, die vervolgens aanleiding is voor een dialoog over innovatieve onderwijsmethoden.
Het PILSR-project heeft als basis een breder onderzoeksproject dat door Microsoft wordt betaald: het Innovative Teaching and Learning project (ITL). Het onderzoek heeft als doel om de factoren in kaart te brengen die de transformatie van leerpraktijken teweeg brengen en de impact van die veranderingen op de leeropbrengsten bij lerenden. Volgens het ITL-model heeft een innovatieve leerpraktijk drie kernen: een didactiek die het leerproces van de lerende centraal stelt, waar het leerproces verder gaat dan alleen het klaslokaal en waar ICT ingezet wordt voor doceren en leren (met een focus op hoe, mag ik aannemen).
Teacher Education Initiative
Marsjanne stipt een interessant initiatief aan, specifiek gericht op lerarenopleidingen en haar studenten: het Teacher Education Initiative (TEI). TEI bestaat uit een aantal workshops ontwikkeld voor en door met name Amerikaanse educatieve faculteiten, in samenwerking met Microsoft:
TEI is a workshop with a series of modules that have been developed for several content areas (currently, math, science, social studies and English language arts/literacy as well as TPACK). The modules include a variety of activities that will provide teachers and teacher education faculty members with content-based technology exemplars that they can use to help them combine technology, pedagogy and content knowledge (TPACK). Each module contains the following assets: facilitator’s guide, participant workshop guide, sample files, technology demonstration files, instructor PowerPoint presentation, and videos of module builders presenting the module. [bron]
Interessant aan dit project is dat er geen sprake is van een eenzijdige technologische benadering, maar dat het gaat om een weloverwogen, geïntegreerde inzet van ICT. Ik ga er mij verder in verdiepen. Voor de technologische benadering: de IT Academy en free tools.
Het is goed om weer op de hoogte te zijn van de resources die Microsoft biedt in dit proces en het kan geen kwaad om mijn studenten en collega’s eens te koppelen aan het Partners in Learning-programma, hoewel dat alleen maar effectief is als ze daadwerkelijk de tools inzetten in de praktijk en elkaar daar over willen informeren en inspireren.
ICT in het hoger onderwijs
Michael Kleine geeft ons een update over de stand van zaken mbt ICT in het hoger onderwijs, in het algemeen een Microsoft omgeving. Uitgangspunt daarbij is anytime anywhere learning…. for all. We spreken aan de hand van voorbeelden over verschillende toepassingen van Microsoft technologie in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld Office 365 for Education, Azure, Lync, Edugroepen, OneNote, Office Web Apps, de Kinect, Skype en Yammer.
De discussie gaat over de inzet van deze tools: wat kan ik er mee bereiken? Bij implementatie van deze tools wordt vaak gekozen voor een gemiddeld traject, waarbij aan de gebruiker zelf voorbij gegaan wordt. Daarbij wordt per definitie niet aan eigenaarschap gewerkt. En het is juist de persoonlijke ontwikkeling in het gebruiken van deze ICT in de praktijk dat een belangrijke voorwaarde is voor de integratie van ICT.
Overigens is het helder dat je de studenten deze tools niet moet opleggen of ze daarin controleren. Laat studenten creëren met de toepassingen die ze zelf willen. Wat mij betreft geldt dat ook voor docenten. Dat sluit goed aan bij de visie op een moderne digitale leer- en werkomgeving.
Ten slotte
Het was een interessante ochtend. Het is goed om met een aantal ICT-e vertegenwoordigers van de lerarenopleidingen in gesprek te zijn met een ’technologie-bedrijf’. De indicatoren van de kennisbasis ICT zijn wat mij betreft ook de basis voor innovative teaching and learning met behulp van ICT. Echter, dat zijn enkel indicatoren. Vervolgens is het aan de lerarenopleidingen, docentenopleiders en aan de studenten om deze zichtbaar te maken. En dat is iets ingewikkelder.
Ik vond het altijd al interessant om te zien hoe bedrijven als Microsoft, Apple, Cisco etc. zich richten op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Op het gebied van ICT zijn zij vanzelfsprekend voorlopers, en hun betrokkenheid bij het onderwijs bestaat al jaren, en natuurlijk heeft dat deels ook een commercieel karakter. Maar wat ik opvallend vind bij de grote jongens is dat zij naast innovatief leiderschap, ook het educatieve leiderschap vertonen. En dat zou mijn lerarenopleiding op zijn minst moeten ambiëren op het terrein van ICT en onderwijs.