Dit studiejaar ga ik samen met collega’s van het lectoraat TLT een deel van de masteropleiding Leren & Innoveren herontwerpen. In het eerste studiejaar kennen wij een curriculumonderdeel literatuurverwerking, gericht op academische vorming en het verwerven van kennis over onderwijskundige- en veranderkundige theorie. Deze kennis wordt vervolgens verwerkt in allerlei producten. Het is een aanpak die we willen doorontwikkelen zodat we het leren van de studenten effectiever kunnen ondersteunen.
Aanpak
Het curriculumonderdeel literatuurverwerking betreft het lezen van de wetenschappelijke literatuur. Hierover plaatsen studenten vragen en opmerkingen in een online forum om hun gedachten ten aanzien van de gelezen literatuur expliciet te maken en daarover te reflecteren, kennis kunnen nemen van perspectieven van hun mede-studenten, om daarover in gesprek te kunnen gaan. Dit alles ter ondersteuning van de zelfstudie en ter voorbereiding op werksessies op een fysieke bijeenkomst, waar deze vragen en opmerkingen de basis zijn van het gesprek. Als studiebegeleiders krijgen wij een beeld van de begripsvorming, en kunnen evt. misconcepties opmerken en onder de aandacht brengen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat door deze exercitie de student in staat is om deze concepten verder te verwerken in de opdrachten die zij krijgen. Transfer.
(Voorzichtige-)probleemanalyse
Er doen zich een aantal problemen voor. Ten eerste merken wij dat er grote verschillen zijn in de mate van beheersing van academische vaardigheden. Niet alle studenten zijn even vaardig in het strategisch en efficiënt lezen en bestuderen van bronnen. Wij reiken wel strategieën aan maar als een geïsoleerd onderdeel in het curriculum. Goede informatievaardigheden zijn een vereiste om alle concepten op te kunnen hangen in een groter schema. Dat schema dient zich gedurende de opleiding goed te ontwikkelen, maar als studiebegeleiders zien we dat we niet altijd zicht kunnen krijgen op hoe de begripsvorming bij studenten ontstaat. Dit is vaak een black box, waardoor we onze feedback niet goed kunnen richten. We zien in ieder geval de worsteling van sommige studenten om goed relaties te kunnen leggen tussen de verschillende concepten.
Dan komen we terug bij de aanpak. Is die voldoende gericht op het ontwikkelen van een adequaat schema, bieden we voldoende kijkkaders, moeten we meer of minder sturen? Ook is het interessant om te bekijken op welke manier we de digitale omgeving hierbij benutten. Doen we dat optimaal?
Onderzoek
Genoeg aanleiding om eens goed onze werkwijze tegen het licht te houden. Wat werkt waarom en wanneer, en wanneer niet. Wat zijn eigenschappen van een aanpak literatuurverwerking die effectief is, en aansluit bij de visie van onze opleiding en het onderliggende didactisch model. Het is een rijke casus. Het gaat over informatievaardigheden, het gaat over diep leren en transfer, het gaat om het ontwerpen van een optimale leerpraktijk binnen de gegeven context. Het gaat over de beredeneerde inzet van technologie.
Het zal een ontwerpgericht onderzoek worden, waarin we dit jaar een prototype, of wellicht meerdere (deel-)aanpakken, gaan testen, om in het volgende studiejaar een en ander goed te implementeren.
Ik zal trachten via dit blog zo nu en dan iets te melden over de voortgang.
Beste Jeroen, in dit herontwerp voor literatuur verwerking hoort denk ik ook informatievaardigheden thuis. Want bij het lezen van de literatuur moest ik veel opzoeken, omdat ik iets niet begreep. Hoe en waar je dat nu het beste kon doen wist ik niet. Jouw uitleg over de wiki’s, scholar enz kwam pas veel later en daar had ik erg veel aan. Evenmin wist ik dat wat ik aan uitleg gevonden had, dat moest opslaan zodat ik dat nog eens kon lezen. Dus vergat de essentie, wist ook niet wie of waar die uitleg ookalweer stond en moest vergat ik opnieuw op zoek. Ik verdwaalde echt in literatuur en onderliggende uitleg. Toen ik eenmaal begreep hoe ik mijn gevonden uitleg kon ordenen, kon gebruiken bij ingewikkelde stukken over de cognitieve load, diepte leren enz, kwam ik pas echt aan het begrijpen van de literatuur toe.
Paul Kirschner heeft overigens een bijzonder handig stuk geschreven over het lezen van vakartikelen.
Hartelijke groet Francien Miedema
Dag Francien, je toelichting is herkenbaar en geeft ook precies aan waarom we graag een doorontwikkeling maken om te kijken hoe we de aanpak zo effectief en op maat als mogelijk kunnen maken. Ik heb idd kennis genomen van het stuk van Paul Kirschner, en die zetten we ook in met de huidige groep! Dank voor je bijdrage!
Misschien ligt hier ook een kans om gebruik te maken van concept maps, schema’s van begrippen en (vooral) relaties tussen begrippen? Zo’n schema zou overigens ook kunnen helpen bij het in kast brengen van belangrijke aspecten bij dit probleem (met links naar relevante bronnen).
Dank je wel Eja, voor je reactie! Lijkt mij wel!