Categorie: leervlak

• Rather A Safe Chaos Than A Dangerous Order (#INHshare09)

  Leestijd: 3 minuten

  Donderdag zat ik bij de keynote van Alexandre Peltekian, één van de sprekers op de Show & Share ’09 van Hogeschool INHolland. In zijn verhaal, Rather a safe chaos than a dangerous order, staat hij stil…

  …bij hoe het Hollandse gelijkheids denken tot regeldichtheid en betutteling leidt en gezond verstand in de weg staat. Regelzucht vernietigt leervermogen en management verstikt leiderschap. Niets is wat het lijkt. Perceptieverandering is een middel om ‘out of the box’ te kunnen denken. bron: programma Show & Share ’09

  Deze keynote raakt één van de niveaus van vlak leren, leren binnen de organisatie, zoals ik dat in deze blogpost heb omschreven. Het gaat om innoveren en kennis maken binnen de organisatie, van onderop. Het verhaal van Peltekian is niet nieuw, maar de anologie met innovaties in de luchtvaartindustrie maakte het een interessante sessie.

  Free Flight Concept
  Peltekian gebruikt in zijn verhaal het Free Flight Concept. In dit concept probeert men antwoord te vinden op de vraag hoe je meer vliegtuigen in de lucht kunt krijgen zonder ongelukken. In eerste instantie ben je geneigd te zeggen dat dit een taak is van de verkeerstoren die de piloten aanstuurt. Piloten hoeven tegenwoordig nauwelijks zelf beslissingen te maken als het gaat om de vluchten, dat regelt de verkeerstoren. Er zijn echter grenzen aan de verkeersdruk die de verkeerstoren aan kan.  En door alles te organiseren en te controleren, de piloten minder te laten beslissen, wordt het risico dat er ongelukken gaan gebeuren groter in plaats van kleiner.

  “Niets is wat het lijkt”, zegt Peltekian. Wat gebeurt er als je de verkeerstoren uit de vraagstelling haalt en de piloten weer laat vliegen? Peltekian laat een aantal voorbeelden (zoals onderstaande animatie) zien dat de piloten onderling met elkaar beginnen te communiceren en zelf beslissingen maken over op welke hoogte ze vliegen, welke koers en hoe ze kunnen profiteren van de weersomstandigheden, om op die manier ongelukken te voorkomen. Wat blijkt, op deze manier konden piloten een hogere verkeersdruk aan dan de verkeerstoren. Meer van deze animaties zijn hier te downloaden. De lijnen staan voor de communicatiestromen tussen de vliegtuigen.

  

  ‘Ken je grenzen, niet de regels!
  Dit is de boodschap van Peltekian. Een piloot wil vliegen, een docent wil lesgeven. Professionals presteren beter zonder aansturing, peerfeedback uit het eigen beroepenveld is vele malen belangrijker dan het oordeel van het management.

  De uitdaging voor grote organisaties, zoals INHolland, is om de juiste voorwaarden te scheppen voor innovatie. Binnen de organisatie moet de betutteling worden weggenomen, moeten professionals weer met elkaar communiceren en moet de ‘cockpit van het vliegtuig’ opnieuw ingericht worden om de piloot in staat te stellen te communiceren, te excelleren en verantwoordelijkheid te dragen voor zijn acties. Aldus Peltekian, en wat mij betreft heeft hij gelijk.

  In theorie zie ik een organisatie waarbinnen kennis, creativiteit en passie voor vrij stromen in plaats van geblokkeerd te worden door de regels. In de praktijk voor mij persoonlijk een uitdaging, om met deze blokkades  om te gaan. Communiceren met mijn collega’s, het sociale leren, is één van die uitdagingen. En daarin zal ik onthouden…

  Niets is wat het lijkt.

• Chi 2.0

  Leestijd: 2 minuten

  Ik volg sinds een paar jaar tai chi lessen bij de ITCCA Nederland. Gisteren volgde ik een speciale les in Amsterdam. Het gaat dan om correctie van de vorm en nadenken over de achtergronden van tai chi.
  Om concepten als ‘chi’ en ‘ji’ uit te leggen gebruikt de meester een keur aan beeldspraken. Ik vreet dat soort dingen! Gisteren werd er echter een beeld gebruikt dat me tot deze post inspireerde. Wat blijkt nu, het leren via digitale middelen is de ultieme vorm van ‘chi’ en ‘ji’!

  Bij tai chi gaat het om ‘chi’ en ‘ji’. Chi is de energie die in je zit. Die chi staat in contact met hemel en aarde, met als verbinding het lichaam van de mens. Ji valt te omschrijven als de richting die je de energie geeft. Dat is een innerlijk proces. De meester vergelijkt het met een spoor waar je een trein over heel laat rijden. Het spoor geeft de richting, is ji. De trein die je er over heen laat rijden is de energie, chi. Als er geen ji is, heb je niet zoveel aan je chi, als er geen chi is, heb je geen ji nodig. Als amateur-projectenman vind ik dit al mooie beelden om je projecten te evalueren en te sturen.

  Ji, de richting, is altijd eenduidig. West, oost, noord, zuid. Naar voren, naar achteren, omhoog, omlaag. Vergelijk het met zeilen op een boot. Je vaart en koers! Chi werkt anders, moet zich aanpassen aan de natuur. Je kan met je boot wel naar het westen willen zeilen, maar als de wind verkeert staat, zal je toch moeten kruisen. Het doel blijft wel hetzelfde. Ik kan er zo rustig van worden, dit soort beelden.

  Chi en ji moet je trainen. De meester vergeleek het met het sturen van een brief. De inhoud van de brief is de chi. De manier waarop de brief verstuurd wordt is de ji. In het begin is het best lastig, de brief wordt verstuurd met de postkoets. Maar na training gaat het veel beter. Je innerlijke kracht is steeds beter in staat om die energie te versturen. De brief wordt al gauw met de auto verstuurd. Je innerlijke kracht is het sterkst als de brief via de e-mail wordt verstuurd. Toen moest ik grinniken. Het versturen van een e-mail als ultieme vorm van innerlijke kracht om je energie te versturen.

  Aan iedereen die zich bezig houdt met leren en technologie in het onderwijs: ga door met wat je doet! Leerlingen die goed kunnen werken en leren met behulp van ICT, zijn niet alleen beter voorbereidt op de steeds complexer wordende maatschappij van de 21e eeuw, maar zijn ook beter in staat om hun kennis en creativiteit, hun chi, te delen met anderen. De kennis laten stromen, vlak leren, met als doel dat zij en anderen er beter van worden. Web 2.0 als de ‘ji’ van de ‘chi’. Chi 2.0.

  En sluit af….

  Foto: le niner @ Flickr

• Video follow-up over rivier van leren

  Leestijd: < 1

  Ik eet een broodje en leg aan collega Tom Visscher uit (altijd gewapend met een Flip) hoe mijn ‘rivier van leren’ werkt.

  De video hoort bij de blogpost over de bended river van 13 januari.

  Met dank aan Tom voor de video en spontane actie.

• Rivier van leren

  Leestijd: 2 minuten

  Ik heb vandaag een inspirerende teamdag meegemaakt, over coachen op kracht en scenarioplanning. Veel geleerd, en vooral veel samen geleerd.

  Eén van de werkvormen vandaag was het tekenen van een ‘rivier van leren’, een bended river. De rivier begint bij ‘het begin’, bijvoorbeeld de basisschool, en stroomt verder. Waar heb je geleerd? Wat zijn belangrijke momenten of fases. Wie zijn belangrijke mensen in dat proces?

  Ik vind het een goed idee om naast tekeningen/schema’s van je persoonlijke leeromgeving, zoals die van D’Arcy Norman, Wilfred Rubens of van Marcel de Leeuwe, ook een ‘rivier van leren’ te tekenen. De laatste kan je zien als een tijdlijn van de ontwikkeling van je persoonlijke leeromgeving. Het geeft een extra dimensie weer. Je brengt in kaart waar bijvoorbeeld je inspiratie is ontstaan. En wat was het dat je inspireerde en hoe voelde dat? En heb je die zelfde inspiratie nog?

  Als informeel leren en sociaal leren binnen organisaties steeds belangrijker gaan worden, dan is het interessant om eens elkaars ‘rivieren’ te bespreken.

  Hieronder een afbeelding van mijn rivier, getekend onder een lichte tijdsdruk. Het is een kaart geworden.

  Een rivier die door een aantal landen stroomt (een aantal landen staan niet op de kaart besefte ik mij later pas), met hier en daar een veerpont met stuurmannen die voor mij bepalend zijn geweest, en weerkaart-symbolen om aan te geven wat ik daar van vond. Zo is mijn basisschool/voortgezet onderwijs periode tamelijk mistig. Weet wel dat het mij niet heel erg inspireerde.

  De stroom wordt breder naarmate ik meer leer. De rivier stroomt in de ‘zee van mogelijkheden’, er is nog heel veel te leren!

  

• Vlak leren op drie niveaus

  Leestijd: 3 minuten

  Mijn blog heet Leervlak. Leer vlak.  Wat bedoel ik daarmee en waarom is vlak leren noodzakelijk (voor mij)? Dit is zo’n blogpost waar ik tegen mij zelf aan het praten ben. Ideeën uitwerken.

  Vlak leren
  Leer vlak.  In de vakantie las ik het boek The World Is Flat Release 3.0 van Thomas Friedman. Friedman beschrijft in zijn boek het globalisatieproces aan de hand van een tiental ‘flatteners’, globalisatie 3.0. Hij beschrijft een veranderende wereld waarin het voor de ‘kleine ondernemer’ mogelijk is om grootschalig te opereren en voor de grote multinational ‘kleinschalig’  maatwerk te leveren, mits er gebruik gemaakt wordt van de beschikbare technologie, nieuwe mogelijkheden om te communiceren en samen te werken, veranderende businessmodellen en samenwerking met opkomende economieën/afzetmarkten in bijvoorbeeld China en India. Er ontstaat een heel nieuw speelveld, waar alle spelers gelijke kansen hebben. Een vlak speelveld.

  De discussie over leren en onderwijs gaat hierover: wat vraagt een maatschappij in a flat world van zijn burgers. Wat vraagt het van mij als kenniswerker? Welke vaardigheden en attitudes heb ik nodig om een betekenisvolle rol te spelen in deze wereld?

  Dit zijn belangrijke vragen in de context van mijn werk en de rollen die ik daar speel. Docentenopleider, projectcoördinator, ‘leuke enthousiaste collega’, ontwikkelaar. Dit op een school die net gestart is en waar nog vol op ‘gebouwd’ wordt. Te veel hooi op de vork voor de goede zaak, en uiteindelijk loop je vast. Een voor mij herkenbare valkuil. Ik ben dan niet meer goed in staat om te leren.  Ik verlies mijn innoverend vermogen. Ik denk veel na over hoe ik dat innoverend vermogen kan behouden, hoe ik mijn creativeit het beste tot zijn recht laat komen, hoe ik het beste van anderen kan leren en andersom. Hoe creer ik een speelveld waarin kennis en creativiteit makkelijk kan stromen. Hoe creëer ik een vlak speelveld?

  Persoonlijk, is vlak leren op drie niveaus noodzakelijk.
  

  Maatschappij
  Dit is de maatschappij van The World Is Flat. Het speelveld is wereldwijd en vlakker geworden. Ik ben kenniswerker in een maatschappij waar informatie voor steeds meer mensen beschikbaar is. Waar “Iedereen” kennis kan ‘uploaden’,  delen en door online samenwerking nieuwe kennis creëert. In een razendsnel tempo. Dit is een maatschappij waar we langzaam tot de ontdekking komen dat het traditionele industriële model niet meer zaligmakend is, dat niet meer past bij een wereld die Hot, Flat & Crowded (en nu stop ik met Friedman-verwijzingen) is. Aanpassen aan een nieuwe situatie. Dat kan alleen als we blijven innoveren. Van mij wordt niet alleen kennis verwacht, maar vooral de vaardigheid om te innoveren. Innoveren doe ik het beste als mijn kennis, ervaringen, ideeën, creativiteit en enthousiasme kwijt kan. Als ik kan leren van anderen. Daar heb ik een vlak speelveld voor nodig, dat ik zelf kan maken door gebruik te maken van creatieve technologie en social software op het internet.

  Organisatie
  We werken allemaal in een organisatie, maken deel uit van netwerken. Bieden netwerken een vlak speelveld? Er zijn grenzen tussen netwerken, maar ook obstakels binnen die netwerken. Hierarchie, verantwoordelijkheden, verplichtingen, roosters, fysieke muren (ik kan bijvoorbeeld slecht werken in een organisatie waar iedereen zijn deur van z’n kantoor dicht doet), verschillende doelen, etc. Als ik niet weet om te gaan met die obstakels houdt dat me tegen in het leren en communiceren. En dat is zonde, voor mij, maar ook voor de organisatie waar ik werk. Om dat vlakke speelveld te creëeren moeten we binnen organisaties veel meer aandacht besteden aan informele leerprocessen die plaatsvinden. Communiceren en samen leren, uitgaan van elkaars kwaliteiten, dat zijn wat mij betreft de processen die een organisatie lerend en innovatief houden.

  Persoonlijk
  Vlak leren is een werkwoord, ik zal het moeten doen. Ik heb kennis en ervaringen, ik heb ideeën, ik ben creatief. Ik hoef het alleen maar te laten zien. En dat wordt ons steeds makkelijker gemaakt. Wat heb ik daarvoor nodig? Uiteraard kennis en ervaringen, die ik kan delen met anderen op basis waarvan we nieuwe kennis  maken. Communicatievaardigheden, instrumentele vaardigheden, noem ze maar op. De kennis kan stromen. Maar dat is niet altijd even makkelijk. Uiteindelijk denk ik dat neer komt op zelfvertrouwen en zelfrespect personen hebben. Als er meer van je creativiteit en innoverend vermogen gevraagd wordt, dan zijn dat twee belangrijke thema’s. Gebrek aan zelfvertrouwen of zelfrespect weerhoudt mij er van om kennis lekker te laten stromen.

  Vlak leren. Het is het streven naar dat vlakke speelveld waar je zelf het beste tot je recht komt, waar je kennis het makkelijk stroomt. Het is een proces van leren omgaan met de obstakels in dat speelveld. Deze obstakels hebben we nodig, zij dagen ons uit om innovatief te zijn. Als we iets moeten zijn in de wereld van vandaag is het dat wel, innovatief.

• Voornemens

  Leestijd: 2 minuten

  Eerste blogpost van het jaar 2009. Beste wensen allemaal, dat het maar een jaar vol met positieve uitdagingen mag worden!

  Ik heb geen goede voornemens dit jaar. Ook geen slechte overigens.  Toch vind ik het altijd prettig om te horen dat mensen met goede voornemens bezig zijn. Ik vind het wel een moment hoor, zo’n begin van een nieuw jaar. Iedereen lijkt wat bewuster van zichzelf en zijn omgeving. Een moment waar je naar achter kijkt, een jaar waar je stempel op gedrukt staat. Een moment waar je naar voren kijkt, vol moed en positiviteit. “Dit wordt het jaar!”, zeg je dan. Je bent bereidt om te leren en te veranderen, om de strijd aan te gaan met iets waarvan jij het waard vindt om de strijd mee aan te gaan. Je voelt je krachtig, je ziet het helder voor ogen! Ook al is het maar voor even, wat een energie!

  OK, ok, ik geef toe: ik heb een waslijst met goede voornemens! Maar ik ben meer iemand van goede voornemens in mei, augustus of oktober. Goede voornemens op 1 januari brengen te veel risiso’s met zich mee. Je gaat tellen. Je schept verwachtingen. Anderen gaan op je letten. Werkt bij mij minder.  Daarom is het makkelijker om te zeggen dat je geen goede voornemens hebt. Misschien dat ik daarom, in een onverklaarbare opwelling, vijf jaar geleden mijn pakje sigaretten,  31 december 10 minuten voor 12 uur, in de Prinsengracht gooide! Als je iets wil veranderen of bereiken, kan je er beter maar gelijk mee beginnen!

  Zo’n moment had ik ook in oktober. Ik gaf mij zelf een opdracht:

  Leer vlak. Dat is de opdracht die ik mij zelf heb gegeven. Leren zonder grenzen. Leren zonder drempels. Omarm je leerstijl. Stop je creativiteit niet weg maar laat deze bloeien. Werk vanuit je kernkwaliteiten: creativiteit, praktisch en vanuit gevoel. Geef je ideeën en creativiteit de ruimte door drempels en muren weg te nemen.

  Daar ga ik dit jaar mee verder. Mijn ontdekkingsreis. Ik wil in kaart brengen waar ik ben geweest en nieuwe routes uit stippelen om onbekende gebieden te ontdekken. Ik moet niet vergeten borden neer te zetten, zodat anderen mij makkelijk kunnen volgen. Deze ontdekkingsreis zal ik verslaan in een journaal, deze blog. En dat ik nieuwe gebieden ga ontdekken dit jaar, dat staat vast!

  Op een geweldig jaar! Have a safe trip!

  

• Welkom op… weer zo’n edublog?

  Leestijd: < 1

  Welkom op mijn blog. Leervlak is een edublog waarin ik ideeën, gedachten en ervaringen verzamel. Over onderwijs, leren en creatieve technologie. Over aardrijkskunde en e-learning. Over gras dat groener is aan de overkant. Met hier en daar een off-topic momentopname.

  Hoewel deze blog mijn reflectietool is, heb ik in het achterhoofd mijn directe collega’s als doelgroep. A Mind Full Of Questions, And A Teacher In My Soul (uit Society, Eddie Vedder).

  Voor meer achtergrondinformatie over mij en deze blog, zie de pagina’s “Over” en “Mij”.

  Deze weblog is overigens prima te lezen op een iPhone of iPod Touch. Ook andere mobiele applicaties kunnen mijn blog lezen via leervlak.mofuse.mobi.

  Ik heb al veel onderwerpen in mijn hoofd om over te bloggen, ik was ondertussen al begonnen.